W Polsce od 16.12 zostanie wprowadzona możliwość szczepienia przeciwko Covid-19 u dzieci powyżej 5 r.ż. Rzadziej niż u dorosłych, niemniej jednak także w tej grupie wiekowej, może zdarzyć się ciężki przebieg choroby czy też konieczność hospitalizacji z tego powodu. Wiadomo również, że szczepienie na szeroką skalę jest postępowaniem, które może doprowadzić do zakończenia pandemii. Przyjęcie każdego preparatu medycznego- czy to leku czy szczepienia- związane jest z ryzykiem wystąpienia działań niepożądanych. Bezpieczeństwo stosowania szczepionek ocenia się w badaniach klinicznych przed wprowadzeniem ich do użycia.
Niemniej jednak ważna jest również ocena takiego bezpieczeństwa i występowania efektów ubocznych po wprowadzeniu preparatu do powszechnego użytku. Wyniki takich badań mogą również wpłynąć na większą akceptację społeczną co do stosowania szczepionek.
Jedno z badań oceniających występowanie działań niepożądanych u dzieci po przyjęciu szczepionki (Pfizer-BioNTech) przeprowadzono w Arabii Saudyjskiej. W tym kraju, jako jednym z pierwszych, wprowadzono szczepienia przeciwko Covid-19, początkowo u osób starszych, szczególnie narażonych na ciężki przebieg choroby, pracowników opieki zdrowotnej, stopniowo rozszerzając je na dalszą dorosłą populację, aż do włączenia do programu szczepień dzieci w wieku 12-18 r.ż. oraz kobiet ciężarnych.
Częstość występowania objawów ubocznych ( w okresie krótkoterminowym) po przyjęciu szczepionki przeciwko Covid-19 (1 lub dwóch dawek) oceniono w grupie 965 osób w wieku 12-18 r.ż. za pomocą kwestionariusza. Uczestników pytano o wystąpienie działań niepożądanych oraz długość ich trwania. Pytano również czy konieczna była z tego powodu wizyta u lekarza, czy wiązało się to z przyjmowaniem leków lub potrzebą hospitalizacji.
W badanej grupie 60 % uczestników zgłosiło wystąpienie objawów ubocznych po szczepieniu. Najczęściej występowały: ból w miejscu iniekcji, uczucie zmęczenia, gorączka, ból głowy. W dalszej kolejności były to nudności, wymioty, ból w klatce piersiowej i duszność. Rzadko pojawiały się bóle stawowo- mięśniowe. Większość objawów była krótkotrwała, mijała po 1-3 dniach trwania, a tylko u 5 % utrzymywała się powyżej 5 dni. 65 % uczestników przyjęło z powodu objawów ubocznych leki przeciwbólowe, natomiast znacznie mniejsza ilość wymagała wizyty lekarskiej (14%) lub została poddana hospitalizacji (8%). Objawy niepożądane były częstsze po przyjęciu dwóch dawek w porównaniu do jednej. Dodatkowo były bardziej powszechne u osób, które uprzednio przeszły infekcję SARS-CoV-2.
Autorzy badania zwracają uwagę, że częstość objawów niepożądanych w tej grupie wiekowej była większa niż u osób starszych, co tłumaczą najpewniej silniejszym układem immunologicznym u tych pacjentów. Wynik badania był zgodny z wynikami badań klinicznych. Najczęściej występujące objawy niepożądane, które wystąpiły po przyjęciu szczepionki to ból w miejscu iniekcji, gorączka i uczucie zmęczenia, objawy miały najczęściej charakter krótkotrwały. Dodatkowo żaden pacjent nie zgłosił innych, niż uwzględnione w kwestionariuszu ( stworzonym na podstawie badań klinicznych) objawów. Autorzy podkreślają, że w przeprowadzonym przez nich badaniu oceniano wystąpienie działań niepożądanych tylko w krótkim okresie czasu po przyjęciu szczepionki. Niemniej jednak wyniki przeprowadzonego badania pozostają w zgodności z wynikami badań przeprowadzonych przed wprowadzeniem szczepionki do powszechnego użytku.
lek. med. Katarzyna Stażyk
Źródło:
Alamer E, Alhazmi A, Qasir NA, et al. Side Effects of COVID-19 Pfizer-BioNTech mRNA Vaccine in Children Aged 12-18 Years in Saudi Arabia. Vaccines (Basel). 2021;9(11):1297. Published 2021 Nov 9. doi:10.3390/vaccines9111297
