Izrael był pierwszym krajem, w którym rozpoczęto podawanie trzeciej dawki szczepionki przeciwko Covid-19 i stamtąd pochodzi dotychczas najwięcej danych dotyczących bezpieczeństwa i efektów takiego postępowania.
Immunizację trzecią dawką rozpoczęto tam już w połowie lipca 2021 r., początkowo wśród osób z immunosupresja, następnie u osób powyżej 60 r.ż., minimum 5 miesięcy po przyjęciu poprzedniej dawki.
Celem jednego z badań retrospektywnych przeprowadzonych w Izraelu była ocena bezpieczeństwa podawania kolejnej dawki w perspektywie krótkoterminowej u osób z immunosupresja i u osób starszych.
Badanie przeprowadzono za pomocą ankiety w grupie ponad 17000 pacjentów, wśród nich 3195 stanowiły osoby z immunosupresją. W ankiecie zadawano pytania o miejscowe i ogólne objawy niepożądane oraz poproszono uczestników o porównanie samopoczucia i stopnia nasilenia ewentualnych dolegliwości w porównaniu do objawów występujących po podaniu poprzednich dawek szczepionki. Średni wiek osób objętych badaniem wyniósł 68 lat.
Na podstawie przeprowadzonych ankiet oceniono, że najczęstszym objawem niepożądanym był ból w okolicy miejsca iniekcji. Jeśli występowały objawy ogólne było to najczęściej uczucie zmęczenia, bóle mięśniowe, bóle głowy oraz gorączka. Wśród objętych badaniem nie zostały zgłoszone żadne poważne objawy niepożądane.
Większość ankietowanych nie stwierdziła gorszej tolerancji trzeciej dawki szczepionki. 62 % osób w grupie badanych powyżej 60 r.ż. oraz 67% w grupie osób z immunosupresją opisało objawy jako podobne lub mniej nasilone niż po 2 dawce.
Jak podkreślają autorzy badania objawy niepożądane, które wystąpiły wśród ankietowanych osób w krótkim okresie obserwacji po podaniu trzeciej dawki szczepionki przeciwko Covid-19 były porównywalne do tych, które wystąpiły po poprzednich dawkach.
lek.med. Katarzyna Stażyk
